Ảnh: News Creator Corps

Theo khảo sát của Pew Research Center (Mỹ), cứ 5 người thì có 1 người thường xuyên nhận tin tức từ influencer, và tỉ lệ này tăng lên hơn 1/3 trong nhóm dưới 30 tuổi.

Khi ranh giới giữa “nhà báo” và “người sáng tạo nội dung” ngày càng mờ, việc giúp những người có tầm ảnh hưởng hiểu rõ giá trị của báo chí, xác minh thông tin và truyền tải trung thực trở thành ưu tiên mới của truyền thông toàn cầu.

Tại Mỹ, sáng kiến News Creator Corps (NCC) ra đời vào tháng 9 là ví dụ điển hình cho xu hướng này. Do ba cựu nhà báo Rachel Lobdell, Annemarie Dooling và Maya Srikrishnan sáng lập, NCC triển khai chương trình học bổng Trusted Creators kéo dài 9 tuần dành cho 20 influencer, giúp họ học các kỹ năng như phỏng vấn, xác minh dữ kiện và sử dụng hồ sơ công khai.

Người đồng sáng lập Jay Rosen - nhà phê bình truyền thông và cựu giáo sư Đại học New York - nhấn mạnh: “Nếu bạn biết một chút về nghệ thuật báo chí, công việc của bạn sẽ tốt hơn rất nhiều”.

Mục tiêu của NCC không phải tạo ra thế hệ “nhà báo mới”, mà giúp những người vốn có ảnh hưởng - blogger, chuyên gia ẩm thực, nhà bình luận chính trị hay bác sĩ - kể chuyện có trách nhiệm hơn. Rachel Lobdell ví chương trình này như một “liều vắc-xin thông tin”: thay vì cấm cản TikTok, hãy làm cho tin tức trên TikTok trở nên tốt hơn.

Không chỉ Mỹ, nhiều tổ chức toàn cầu cũng bắt đầu đào tạo nhà sáng tạo nội dung như một phần của chiến lược chống tin giả.

UNESCO hiện triển khai khóa học trực tuyến quy mô lớn dạy kỹ năng xác minh, kiểm chứng và đạo đức báo chí cho những người làm nội dung trên mạng. Chương trình này được coi là nỗ lực xây dựng “hệ miễn dịch thông tin” toàn cầu, giúp người ảnh hưởng hiểu rõ hậu quả của việc lan truyền tin sai lệch.

Bên cạnh đó, Google News Initiative, Reuters Institute hay Knight Center đều mở các khóa ngắn hạn về “responsible content creation” (sáng tạo nội dung có trách nhiệm), kết hợp tài trợ và hướng dẫn kỹ năng kể chuyện trung thực, minh bạch tài trợ và phân biệt quảng cáo với tin tức.

Tại Việt Nam, xu hướng này cũng đang được thúc đẩy mạnh mẽ.
Nhiều hoạt động đào tạo và hội thảo về trách nhiệm số cho KOL, KOC và streamer được tổ chức tại Hà Nội và TP HCM, trong đó phổ biến quy định của Nghị định 147/2024/NĐ-CP về quản lý, sử dụng dịch vụ internet và cung cấp thông tin trên mạng.