Đại tá Phan Tùng Sơn, Trưởng Ban đại diện Báo Quân đội nhân dân tại TP Hồ Chí Minh.

Trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia và quá trình tái cấu trúc hệ thống báo chí theo Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc, mô hình tòa soạn hội tụ đang trở thành chuẩn mực vận hành mới. Không chỉ đầu tư hạ tầng số, các cơ quan báo chí đứng trước yêu cầu cấp bách phải xây dựng đội ngũ nhân lực tinh gọn, đa nhiệm và đủ năng lực làm chủ quy trình sản xuất đa nền tảng.

Đại tá Phan Tùng Sơn, Trưởng Ban đại diện Báo Quân đội nhân dân tại TP Hồ Chí Minh, nhấn mạnh: “Công nghệ có thể tăng tốc quy trình, nhưng nhân lực mới là điểm tựa chiến lược quyết định chất lượng sản phẩm và sức cạnh tranh của tòa soạn hội tụ”.

Tái cấu trúc không thể tách rời việc làm mới nhân lực

Nhìn vào những mô hình tòa soạn hội tụ thành công trên thế giới, từ New York Times đến BBC, CNN hay Nikkei, có thể thấy mẫu số chung nằm ở việc bắt đầu quá trình chuyển đổi bằng tái cấu trúc nhân sự và đổi mới kỹ năng nghề nghiệp.

Theo Đại tá Phan Tùng Sơn, đây cũng là hướng đi mà báo chí Việt Nam phải xác định rõ ràng, bởi “tòa soạn hội tụ chỉ thực sự vận hành hiệu quả khi có đội ngũ chất lượng cao, được đào tạo bài bản, có tư duy số và khả năng tác nghiệp đa phương tiện”.

Thực tế trong nước đã chứng minh điều này. Các mô hình báo chí địa phương như Báo và Phát thanh – Truyền hình Bình Phước, trước khi hợp nhất với Đồng Nai, đã cho thấy kết quả rõ rệt khi ưu tiên đào tạo phóng viên – biên tập viên đa phương tiện. Sau giai đoạn chạy đà, đơn vị này vận hành ổn định mô hình hội tụ và tiếp tục phát huy hiệu quả sau sắp xếp.

Ở cấp độ cơ quan báo chí chủ lực, Báo Quân đội nhân dân đang triển khai đề án xây dựng tòa soạn hội tụ, truyền thông đa phương tiện. Đại tá Phan Tùng Sơn cho biết: “Bên cạnh đầu tư công nghệ hiện đại, chúng tôi đặc biệt coi trọng xây dựng và bồi dưỡng nhân lực. Đây là nhân tố quyết định sự thành công của mô hình mới”.

Sắp xếp hệ thống báo chí – cơ hội để chuẩn hóa bộ máy

Chủ trương sắp xếp hệ thống báo chí theo quy hoạch toàn quốc không chỉ nhằm tinh gọn đầu mối mà còn tạo điều kiện để cơ quan báo chí tái cấu trúc theo mô hình hội tụ. Việc hợp nhất và tổ chức lại bộ máy buộc các tòa soạn phải rà soát năng lực đội ngũ, chuẩn hóa quy trình và thiết lập cơ chế dùng chung tài nguyên – từ dữ liệu, hình ảnh, âm thanh đến sản xuất đồ họa, phân tích dữ liệu.

Theo Đại tá Phan Tùng Sơn, quá trình này cần được nhìn nhận như 'cơ hội vàng': “Tái cấu trúc không phải sáp nhập cơ học, mà là tối ưu hóa quy trình sản xuất thông tin, tạo môi trường làm việc cộng tác và nâng cao hiệu quả nội dung số. Đây cũng là dịp để thanh lọc đội ngũ, chuẩn hóa tuyển dụng và bồi dưỡng lực lượng phù hợp với yêu cầu tòa soạn hội tụ”.

Tạo bản sắc tòa soạn từ đội ngũ ‘đa’ và ‘tinh’

Việc yêu cầu mỗi người làm báo phải làm chủ công nghệ và tuân thủ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp trong môi trường số cũng trở thành tiêu chí bắt buộc. Đây là bước chuyển quan trọng trong quá trình tái định hình hệ thống báo chí Việt Nam.

Trong môi trường truyền thông đa nền tảng, phóng viên – biên tập viên được yêu cầu sở hữu năng lực đa nhiệm: quay, chụp, viết, dựng, phát trực tiếp, tối ưu SEO, phân tích dữ liệu hành vi người dùng… Đây là yêu cầu 'đa' – điều kiện cần để đáp ứng mô hình tòa soạn hội tụ.

Nhưng theo Đại tá Phan Tùng Sơn, 'đa' chưa đủ để tạo bản sắc: “Tòa soạn cần đội ngũ ‘tinh’ – những nhân lực tinh hoa, chuyên sâu, xứng tầm chuyên gia trong từng loại hình. Họ là những người dẫn dắt nội dung, giữ vững thương hiệu và tạo nên giá trị khác biệt của cơ quan báo chí trong thời đại AI”.

Thực tế cho thấy, những cú máy đặc sắc trong Lễ diễu binh, diễu hành sự kiện A80 trên VTV hay các tuyến bài chuyên luận về xây dựng Đảng, phản bác quan điểm sai trái trên Báo Quân đội nhân dân đều là sản phẩm của đội ngũ chuyên gia thực thụ. Không có chiến lược xây dựng lực lượng 'tinh', thương hiệu của các cơ quan báo chí khó có thể bền vững.

Để kết hợp hài hòa giữa 'đa' và 'tinh', các tòa soạn cần đầu tư đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, tập huấn sâu từng mảng nghiệp vụ, đồng thời xây dựng cơ chế thu hút và trọng dụng nhân tài. Song song đó, việc mạnh dạn loại bỏ những nhân tố làm việc cầm chừng cũng là yêu cầu để bảo đảm chất lượng đội ngũ.

Chuyển đổi số báo chí là xu thế không thể đảo ngược. Nhưng để mô hình tòa soạn hội tụ vận hành hiệu quả, con người vẫn là yếu tố trung tâm. Như khẳng định của Đại tá Phan Tùng Sơn: “Nguồn nhân lực đa và tinh sẽ quyết định sức cạnh tranh và tầm vóc của cơ quan báo chí trong thời đại số”.

Theo Phan Anh/Báo NB&CL

https://congluan.vn/xay-dung-doi-ngu-da-va-tinh-dieu-kien-du-de-toa-soan-tao-ban-sac-10320078.html