Đặt lại vị trí của báo chí trong dòng chảy văn hóa Đảng
Phong trào “Xây dựng môi trường văn hóa trong các cơ quan báo chí” từ năm 2022 đã mở ra bước chuyển mới khi xác lập sáu tiêu chí làm nền tảng cho tòa soạn văn hóa. Những tiêu chí về tuân thủ đường lối, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, tinh thần nhân văn và vai trò gương mẫu của lãnh đạo trở thành bộ khung để các cơ quan báo chí tự rà soát và nâng cao chất lượng hoạt động.
Theo ông Nguyễn Xuân Cảnh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Lào Cai, sau ba năm triển khai, nhiều nhà báo và cơ quan báo chí không chỉ “hưởng ứng” mà bắt đầu “thực thi” thực chất. Việc tăng cường các tuyến bài chuyên sâu về tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa Mác – Lênin, cùng những phân tích, phản bác các quan điểm sai trái đã tạo ra sự dịch chuyển rõ rệt trong cách báo chí tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Ông Nguyễn Xuân Cảnh nhấn mạnh rằng xây dựng văn hóa và đạo đức trong Đảng phải trở thành dòng thông tin xuyên suốt của báo chí, không phải nhiệm vụ theo chiến dịch. Ông nhận định báo chí chỉ có thể giữ vững vai trò dẫn dắt khi nuôi dưỡng được “nền tảng văn hóa” ngay trong mỗi tòa soạn, để từ đó lan tỏa ra đời sống xã hội.
“Báo chí phải tự coi mình là chủ thể văn hóa đặc biệt quan trọng trong hệ thống chính trị. Mỗi tòa soạn không chỉ sản xuất thông tin mà còn sản xuất giá trị tinh thần”, ông nói.
Tuy nhiên, ông Cảnh nhận định, dòng thông tin “văn hóa – đạo đức trong Đảng” đang thiếu một chiến lược dài hơi, thiếu tính liên tục và “thiếu sức nặng dẫn dắt”. Đây chính là điểm mà ông cho rằng các cơ quan báo chí cần tái cấu trúc mạnh mẽ.
Kích hoạt dòng chủ đề văn hóa – đạo đức
Ông Cảnh sử dụng khái niệm “kích hoạt dòng chủ đề” để mô tả sự cần thiết của việc đưa văn hóa – đạo đức trở thành dòng thông tin xuyên suốt trên báo chí hiện đại. Theo ông, các sản phẩm truyền thông hiện nay vẫn thiên về thông tin rời rạc theo vụ việc, chưa tạo ra mạch tiếp nhận ổn định trong công chúng.
“Chúng ta không thể chỉ chờ sự kiện rồi mới đưa tin. Báo chí phải là lực đẩy tạo ra chủ đề, tạo ra dòng thông tin, từ đó định hướng cách xã hội suy nghĩ và hành động”, ông nhấn mạnh.
Theo ông, để kích hoạt hiệu quả, các cơ quan báo chí cần xây dựng kế hoạch truyền thông dài hạn, với mốc thời gian và lộ trình rõ ràng từng năm; phát triển thêm chuyên trang, chuyên mục, gia tăng tần suất các bài phân tích về Cương lĩnh, Điều lệ Đảng và trách nhiệm nêu gương của đảng viên.
Việc tận dụng mạng xã hội được ông xem là 'cánh tay nối dài' của báo chí chính thống. Tuy nhiên, sử dụng mạng xã hội không chỉ là đưa tin nhanh hơn, mà phải là đưa tin có định hướng và có giá trị. “Nếu báo chí không hiện diện mạnh mẽ và chuẩn mực trên không gian số, các luồng thông tin độc hại sẽ chiếm lĩnh trước”, ông cảnh báo.
Cùng với đó, báo chí không chỉ làm nhiệm vụ “xây” mà còn phải mạnh mẽ trong “chống”. Việc phát hiện, phê bình biểu hiện suy thoái, lợi dụng quyền lực hay vi phạm kỷ luật Đảng trong cán bộ, đảng viên phải được thực hiện với thái độ thẳng thắn, khoa học và công tâm. Ông khẳng định: “Không có nhiệm vụ xây dựng văn hóa nào thành công nếu báo chí né tránh những điều phản văn hóa”.
Văn hóa tạo sức sống cho tác phẩm báo chí
Ở góc độ nghề nghiệp, ông Cảnh cho rằng để những bài báo về văn hóa – đạo đức có sức thuyết phục, điều đầu tiên là chính tòa soạn phải trở thành môi trường văn hóa đúng nghĩa. Mỗi quy trình tác nghiệp phải bảo đảm tính chính xác, kiểm chứng độc lập, trách nhiệm xã hội và sự nhân văn trong từng câu chữ.
“Không thể đòi hỏi tác phẩm báo chí giàu tính nhân văn nếu người làm báo không thực sự sống trong môi trường văn hóa”, ông nhấn mạnh.
Ông đề nghị các cơ quan báo chí chú trọng xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên có phẩm chất đạo đức bền bỉ, lối sống trong sáng, đủ bản lĩnh để đối mặt với áp lực thông tin nhanh và cạnh tranh khốc liệt trên mạng xã hội. Việc bồi dưỡng năng lực tư duy, kỹ năng phân tích và bản lĩnh chính trị là yếu tố giúp phóng viên tạo ra những sản phẩm có giá trị định hướng.
Theo ông, tòa soạn văn hóa không phải là khẩu hiệu mà phải trở thành “khí chất” của tòa soạn. Khi văn hóa trở thành nếp sống nghề nghiệp, mỗi bài viết tự thân đã có giá trị thuyết phục, giúp báo chí duy trì niềm tin của công chúng trong bối cảnh môi trường truyền thông diễn biến phức tạp.
“Tác phẩm báo chí chỉ thực sự bền vững khi nó đứng trên nền tảng đạo đức và văn hóa. Đây không phải là nhiệm vụ của một đơn vị, mà là tương lai chung của báo chí cách mạng”, ông Cảnh khẳng định.
Theo Pham Anh/Báo NB&CL
https://congluan.vn/khi-van-
