Ảnh minh họa/nguồn thoibaotaichinhvietnam.vn

Điều này làm giảm nguồn lực chi trả nợ công, dẫn tới nguy cơ các khoản nợ công đến hạn nhưng thiếu tiền trả, phải "đảo nợ" mà nhiều người, nhiều cơ quan đã nhắc tới trong thời gian qua.

Như vậy, chi thường xuyên quá lớn góp phần không nhỏ làm tăng nợ công cả về tỷ lệ lẫn số tuyệt đối, đe dọa trực tiếp tới an ninh tài chính quốc gia. Ngay trong chiều ngày 12-9, tại Phiên họp thứ 14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, vừa yêu cầu Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội phát văn bản thông báo với Chính phủ về tình trạng nợ công sắp chạm ngưỡng tối đa được phép. Điều đó cho thấy sự cấp bách trong việc phải tìm mọi cách hữu hiệu nhất để phòng, chống thất thoát, tăng hiệu quả chi ngân sách Nhà nước, đặc biệt là trong chi thường xuyên-phần chi đang chiếm tỷ lệ lớn nhất, góp phần giảm áp lực chi, tăng nguồn lực trả nợ công.

Thực tế cho thấy, tâm lý coi tiền ngân sách như “tiền chùa”, tài sản công như “tài sản chùa” đang là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng lãng phí, tham ô, thiếu trách nhiệm, làm gia tăng gánh nặng chi thường xuyên cho ngân sách Nhà nước. Việc cố tình lập dự toán cao hơn nhu cầu thực tế để được phân bổ thật nhiều ngân sách, tìm mọi cách để “tiêu” cho hết tiền ngân sách được phân bổ; không chú tâm giữ gìn tài sản công như tài sản cá nhân; móc ngoặc nâng số tiền chi từ ngân sách cho từng hạng mục cao hơn thực tế để chia chác phần chênh lệch không còn là hiện tượng hiếm gặp. Nhiều người vẫn coi đó là “tham nhũng vặt”, “lãng phí vặt”, nhưng cộng hưởng từ rất nhiều khoản tưởng như vặt vãnh ấy đang tạo ra sự thất thoát rất lớn trong hoạt động chi ngân sách Nhà nước.

Một giải pháp có thể cân nhắc nhằm phòng, chống thất thoát, tăng hiệu quả chi ngân sách Nhà nước là tiến tới khoán chi theo định mức với tất cả các loại vật tư, nhiên liệu, phương tiện phục vụ hoạt động công của tất cả các vị trí việc làm trong bộ máy Nhà nước, ngoại trừ những vị trí đặc biệt. Khoán chi phí đi lại sẽ giảm bớt được những khoản chi mua xe công, trả lương lái xe, phí duy tu, sửa chữa, bảo dưỡng và nhiên liệu phục vụ xe công. Khoán chi phí văn phòng phẩm sẽ làm giảm hoạt động mua bán trực tiếp bằng tiền ngân sách, khắc phục tình trạng nâng giá mua bán để tư túi, chia chác. Đây chỉ là 2 trong số rất nhiều ví dụ có thể thực hiện khoán chi để chấm dứt sự thất thoát, lãng phí trong hoạt động chi ngân sách Nhà nước.

Bên cạnh đó, cần quyết liệt giải thể những cơ quan, đơn vị hoạt động kém hiệu quả; cho ra khỏi bộ máy Nhà nước những cán bộ, công chức, viên chức thuộc diện “có cũng được, không có cũng được” để giảm nhanh những gia tăng gánh nặng chi thường xuyên cho ngân sách.

Quan trọng hơn là phải thiết lập cho được một cơ chế thực sự hữu hiệu để kiểm soát hoạt động chi ngân sách Nhà nước. Cơ chế hữu hiệu nhất là phải tận dụng thật tốt “tai mắt” nhân dân; kiên quyết thực hiện công khai, minh bạch các hoạt động chi ngân sách Nhà nước-ngoại trừ những lĩnh vực đặc thù bắt buộc phải bảo mật; đồng thời thực hiện nghiêm kỷ luật hành chính, kỷ luật công vụ; xử lý kịp thời cán bộ, công chức, viên chức gây thất thoát, lãng phí ngân sách. Khi ấy, tâm lý coi ngân sách là “tiền chùa”, tài sản công là “tài sản chùa” sẽ bị triệt tiêu…

Theo Chiến Thắng/Báo QĐND