Sở dĩ như vậy bởi chúng ta vẫn còn thiếu một cơ chế pháp lý đầy đủ, rõ ràng cũng như chưa có sự phối hợp đồng bộ, đủ mạnh để ngăn chặn đối tượng vi phạm.

Vấn nạn này cần sớm ngăn chặn nhằm giữ vững kỷ luật, kỷ cương, tránh lãng phí một nguồn tài nguyên quan trọng. Muốn vậy, trước hết địa phương có nguồn tài nguyên cần có phương án dài hơi, bám sát địa bàn, thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ và của tỉnh về tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý cũng như xử lý sai phạm trong hoạt động khai thác cát, sỏi.

Do vi phạm trong khai thác cát thường mang tính liên vùng, đối tượng vi phạm lợi dụng địa bàn giáp ranh để hoạt động, mà nếu sự phối hợp của các lực lượng chức năng cũng như chính quyền ở các địa phương không nhịp nhàng sẽ rất khó để xử lý dứt điểm. Một khi bị truy quét ở địa bàn này các tàu khai thác cát lại di chuyển sang khu trú ở địa bàn khác.

Đồng thời với việc lập lại trật tự trong khai thác, cần xử lý triệt để các kho, bãi, địa điểm tập kết cát đang là vấn đề gây ra sự lộn xộn, phức tạp trong thời gian qua.

Một khi các kho, bãi tập kết được kiểm tra thường xuyên, đi vào hoạt động quy củ, thì các tàu khai thác cát trái phép cũng khó hoành hành.

Về lâu dài rất cần phải có sự “chuẩn hóa” trong quy hoạch khai thác khoáng sản nói chung, tài nguyên cát nói riêng.

Một khi đã có quy hoạch đồng bộ sẽ tiện lợi cho việc quản lý cũng như trong việc sử dụng các công cụ pháp luật để xử lý khi có vi phạm.

Một vấn đề không thể thiếu là phải điều chỉnh, bổ sung chế tài xử lý đối với cá nhân, tổ chức vi phạm theo hướng tăng nặng cả về xử lý hành chính lẫn truy cứu trách nhiệm hình sự. Chỉ khi nào hậu quả pháp lý lớn hơn lợi ích kinh tế có được từ việc khai thác cát trái phép, thì đối tượng vi phạm mới chùn tay.

Trong thời gian qua dù chúng ta đã xử lý nhiều vụ vi phạm trong khai thác cát, sỏi nhưng phần nhiều mới chỉ là xử phạt hành chính hoặc kinh tế mà chưa đưa ra truy tố, xét xử được nhiều đối tượng vi phạm, nên chưa tạo ra sức mạnh răn đe thực sự, các đối tượng vẫn bất chấp để vi phạm.

Phải khằng định khai thác cát, sỏi trái phép là lĩnh vực nhạy cảm và phức tạp, nhưng nếu đồng bộ các giải pháp để thực hiện, vấn đề cũng sẽ được giải quyết.

Lam Vũ