Cũng phải thôi, đậu đại học bây giờ không phải là chuyện quá ồn ào, thậm chí có thí sinh chưa đi thi đã chuẩn bị tâm lý để nhập học, bởi không có trường này đón, thì trường kia cũng sẽ… “rước”! Đậu trường tốt hay trường “thường thường” cũng là đậu, ít năm nữa cũng thành cử nhân, kỹ sư… Quan trọng là tâm thế học của các em như thế nào, ý thức vươn lên và khẳng định mình như thế nào khi bước ra khỏi cánh cổng trường đại học.

Thi đại học bây giờ bảo dễ như chọn món hàng trong siêu thị cũng không phải, nhưng cũng không khó đến mức như đi tìm trầm.

Thời chúng tôi học đại học cả xã chỉ có một vài người, thậm chí có năm không ai đậu, đủ sức học đến cuối khóa đều có việc làm, thậm chí được “đặt hàng” từ khi chưa tốt nghiệp. Khóa học của tôi có 7 chuyên ngành nhưng chỉ có hơn 200 sinh viên. Còn bây giờ, sau 30 năm số sinh viên vào trường mỗi năm gấp gần 20 lần.

Dân số tăng nhưng số người đi học tăng đến chừng ấy thì không tin nổi. Bây giờ các em có thể giỏi hơn chúng tôi, nhưng liệu chiếc bằng của các em có còn đầy đủ sự thiêng liêng; cổng trường đại học có còn… “cao vời vợi” trong tâm tưởng như trước khi chúng tôi bước vào không, hay đơn giản chỉ được xem như một phương tiện, đôi khi cứ bỏ tiền ra là có?

Nhớ trước ngày tôi nhập học khách đến nhà mừng nhiều đến mức phải mượn thêm gần chục chiếc chiếu. Mà cũng chả chờ đến lúc đó, khi bóc bì thư báo đỗ đại học ra, cả ông bưu tá và các thành viên trong nhà tôi đã ôm nhau mừng đến chảy nước mắt, bà con trong xóm đến, mẹ tôi đi rang lạc, bố tôi chạy ra đầu làng mua mấy be rượu, câu chuyện râm ran đến tàn đêm. Những ngày sau tôi và những học sinh may mắn trong xã liên tục được đưa ra làm gương cho những đứa trẻ. Mà thực ra chúng tôi đậu đại học khối C, vào trường tốp đầu, nhưng cũng chỉ có 16, 17 điểm, tức là mới bằng điểm sàn của trường tốp sau hiện nay. Tôi không hiểu giờ học sinh học đến mức nào mà có nhiều bài văn điểm 10. Những bài văn, mà tôi cố tưởng tượng xem nó thế nào, nhưng chưa định danh được.  

Hôm nay những trường đại học cuối cùng sẽ chốt danh sách nhập học đợt 1, đã có những bữa liên hoan tiễn con, nhưng có cảm giác nó vẫn thiếu đi sự thiêng liêng của thời chúng tôi.

Bây giờ có những trường THPT gần như đậu đại học cả lớp. Đậu nhiều, nhưng có trường đại học vẫn “đói” sinh viên, phải đưa ra nhiều ưu đãi để “câu” người học. Chả biết rồi sau khi ra trường các em sẽ ra sao khi nhu cầu xã hội gần như không thể “nuốt” hết nguồn cung lớn đến vậy. Rồi lại nối dài danh sách những cử nhân, kỹ sư thất nghiệp. Khó để mà tránh được sự than trách, thậm chí oán thán.

Đậu đại học, ngoại trừ một số chuyên ngành khối kỹ thuật, kinh tế, y khoa, các trường trong khối vũ trang đang hót, còn lại sẽ ra sao? Tôi không hiểu được là vì sao bây giờ nhiều trường đại học lại được cấp phép đào tạo những chuyên ngành xa lắc lơ với lĩnh vực của mình. Nhưng sinh viên vẫn học, ra trường vẫn là cử nhân…

Chúc mừng các em giống như cá chép đã “vượt vũ môn” như người xưa nói, nhưng có thành “rồng” được hay không thì còn phụ thuộc vào nhiều vấn đề, đặc biệt là nhu cầu của xã hội.

Một mùa tựu trường nữa, và vẫn là cảm giác có gì đấy thật lặng lẽ.

An Nhiên