Sở dĩ có nhiều người đi “trả lễ” cuối năm vì họ tin vào quy định bất thành văn là có vay - có trả. Đầu năm vay, nếu cuối năm không trả sẽ bị thánh, thần trách phạt.

Những người ở dương trần tin vào sự vay - trả ở cõi âm và sự trách phạt của những vị thần, nhưng vì sao nhiều người trong số họ lại không chịu tin là ở dương trần cũng có những vị “thần” tương tự? Đó là những cán bộ hành pháp và hệ thống pháp luật đầy đủ, nghiêm minh để xử lý sự vi phạm trong việc vay và trả.

Qua nhiều phiên tòa, những tờ đơn kêu cứu, đơn khởi kiện các đối tượng lừa đảo, chiếm đoạt thời gian qua cho thấy số vụ việc và đối tượng vi phạm ngày một nhiều hơn. Có những người trắng trợn vay rồi chiếm đoạt tiền tỷ của người khác, của các tổ chức tín dụng Nhà nước. Họ bạo gan làm như thế phải chăng vì những vị “thần” ở dương trần không nghiêm khắc và linh nghiệm như ở cõi âm?

Dĩ nhiên không phải tất cả đều như thế, nhưng cũng đã có những cán bộ được giao nhiệm vụ điều tra, xét xử người phạm tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, tiền bạc có sự nương nhẹ, thậm chí tiếp tay cho người vi phạm. Và đáng nói là, điều xấu xí này lại được nhiều người truyền tai nhau, khiến có những người vi phạm tin vào điều đó, và tìm cách để tiếp cận những vị “thần” hành pháp này hòng thoát tội.

Thực ra việc “trả nợ” ở cõi âm mang ý nghĩa tinh thần nhiều hơn, chủ yếu là bằng vàng mã, số tiền mua sắm dù nhiều, nhưng không quá lớn, cũng có thể xuê xoa, tương đối. Còn trách nhiệm trả nợ ở dương trần gắn liền với nghĩa vụ pháp luật và các quy định dân sự khác. Mà tuân theo pháp luật thì phải đúng thời gian, đủ số lượng, đảm bảo giá trị cam kết, nên nhiều người thường tiếc của dẫn đến tìm cách trì hoãn hoặc chiếm đoạt.

Trong con người thường có sự ẩn nấp của cái xấu. Nếu như lý trí, ý thức pháp luật không đủ mạnh để ngăn chặn, thì sự trỗi dậy của khoảng tối xấu xa là rất lớn.

Nhìn dòng người đi trả lễ cuỗi năm, tôi cứ thầm mơ ước giá như ở dương trần ai cũng tôn trọng và chấp hành đầy đủ trách nhiệm có vay - có trả để điểu chỉnh hành vi của mình, thì đã không xảy ra những vụ án xù nợ tiền tỷ đáng tiếc.

An Nhiên